سلامت نیوز : سل همانند ویروس HIV سالانه باعث مرگ بسیاری از انسان ها در سراسر جهان می شود. این ویروس مسری و بسیار خطرناک در سال ۲۰۱۱ باعث ابتلای 8.7 میلیون نفر شد که به مرگ 1.4 میلیون تن انجامید. بیش از ۹۵ درصد موارد ابتلا به این بیماری، در کشورهایی با درآمد متوسط یا کم گزارش شده است و یکی از مهم ترین دلایل مرگ و میر زنان بین ۱۵ تا ۴۴ سال محسوب می شود. به گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیش از ۱۰ میلیون کودک در سراسر جهان به علت سل یتیم شده اند. خوشبختانه آمار مبتلایان در جهان رو به کاهش است اما هنوز تا جهان بدون ویروس TB فاصله زیادی داریم. در این مطلب درباره سل مقاوم به درمان که خطرناک ترین شکل بیماری است، با رئیس مرکز تحقیقات سل و بیماری های تنفسی کشور گفت وگویی کرده ایم که در ادامه می آید.

سل مقاوم به درمان

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خراسان ؛ یکی از بزرگ ترین گرفتاری های جامعه بشری در حوزه سلامت بهداشت، بیماری سل است. طبق آمارهای جهانی در هر ثانیه یک نفر در سراسر دنیا به این بیماری آلوده و هر ۵ تا ۷ ثانیه یک نفر مبتلا می شود و در هر ۱۲ ثانیه یک نفر بر اثر این بیماری می میرد. سازمان جهانی بهداشت می گوید: یک سوم کل جمعیت جهان به این میکروب آلوده هستند و سالانه ۷ تا ۸ میلیون نفر به آن مبتلا می شوند و ۲ تا ۳ میلیون نفر بر اثر آن فوت می کنند. از این تعداد ۴۵۰ هزار نفر کودک هستند. از کل مبتلایان ۳۵ تا ۴۰ هزار نفر مبتلا به سل مقاوم به درمان هستند. این دسته از افراد شانس درمان با دارو را از دست می دهند یا به دشواری درمان می شوند در واقع یکی از معضلات بزرگ حوزه سلامت در حال حاضر، بروز دسته بیماری های مقاوم به درمان است که سل مقاوم به درمان از خطرناک ترین آن هاست. زیرا اگر این بیماری به موقع درمان نشود، کشنده است.

نکته این جاست که چنانچه بیماری به موقع تشخیص داده شود و درمان کامل انجام شود بیمار می تواند تا پایان عمر به سلامت زندگی کند. دکتر محمدرضا بلورساز رئیس انجمن فوق تخصصی عفونی اطفال ایران با بیان این مقدمه به خراسان می گوید: سل از جمله بیماری هایی است که روند پیگیری و درمان آن بسیار حساس است و نقش مهمی در نتیجه درمان دارد. یک بیمار مسلول باید درمان سل را به موقع و تحت نظر پزشک آغاز کند و به هیچ عنوان حق ندارد درمان را نیمه کاره رها کند. رها کردن درمان و قطع داروها نتیجه فاجعه باری برای بیمار مسلول خواهد داشت که همان بروز سل مقاوم به درمان است.طبق آمارها، یک دوره ۶ ماهه درمان سل هزینه ای معادل ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان دارد اما اگر همین سل به سل مقاوم به درمان تبدیل شود با هزینه ای معادل ۲۵۰ میلیون تومان نیز بهبود نخواهد یافت. دقت نظر پزشک، پیگیری دستورات وی، مصرف صحیح داروها و قطع نکردن ناگهانی آن از بروز سل مقاوم به درمان پیشگیری می کند.توصیه اکید ما این است که بیمار مسلول باید درباره اهمیت مصرف داروها و تکمیل دوره درمان و مراجعه ماهانه به پزشک به اندازه کافی توجیه شود تا مشکلی به وجود نیاید.

سل در کودکان

علایم این بیماری در بزرگسالان و اطفال متفاوت است. در یک فرد بالغ، سرفه های مکرر بیش از ۳ هفته، تب، لرز، بی اشتهایی، کاهش وزن و عرق شبانه علایم این بیماری است اما در یک کودک ممکن است بی اشتهایی، تب های طولانی، سرفه بیش از ۳ هفته و کاهش وزن هر یک به تنهایی بروز پیدا کند، در بزرگسالان علایم سل اختصاصی است اما در اطفال، این علایم غیر اختصاصی است و تشخیص آن دشوارتر است. رئیس مرکز تحقیقات سل وریه کشور ادامه می دهد:در تشخیص سل می توان از آزمایشگاه کمک گرفت و با آزمایش خلط بیمار، به تشخیص قطعی رسید. گاهی عکس ریه و سی تی اسکن ریه انجام می شود و گاهی ضروری است برای تشخیص قطعی از بافت ریه نمونه برداری شود.

بنابراین پزشک متخصص علایم بالینی، تماس با فرد مسلول، تست سل، عکس ریه و سی تی اسکن، آزمایش خلط بیمار و نمونه برداری را برای تشخیص بیماری انجام می دهد و چنان چه ۳ مورد مثبت باشد، تشخیص سل قطعی است.

اهمیت پیگیری درمان

نکته مهمی که باید به فرد مسلول و خانواده وی متذکر شد، این است که تکمیل دوره ۶ ماهه درمان اهمیت اساسی دارد و باید جدی گرفته شود. بیمار باید پس از شروع درمان، در هفته دوم، ماه دوم، ماه چهارم و ماه ششم به پزشک مراجعه کند و درمان را پیگیرانه ادامه دهد تا درمان وی قطعی شود.بنابراین درباره سل و مبارزه با آن بر ۲ نکته تاکید ویژه می کنیم یکی بیماری که مسلول است و باید درمانش را پیگیرانه ادامه بدهد و آن را جدی بگیرد و دیگر این که وقتی بیماری تشخیص داده شد ، بیمار باید تحت نظر پزشک قرار بگیرد.این نکته به ویژه برای کودکان اهمیت بسیاری دارد و اگر کودکی سرفه های شدید بیش از ۳ هفته دارد و دچار کاهش وزن  یا بی اشتهایی شده است، حتما باید در مراجعه به پزشک متخصص در مورد ابتلا به آسم معاینه شود. نکته این جاست که در موارد بسیاری موارد سل دیر تشخیص داده می شود و طبیعی است که روند درمان نیز دیرتر آغاز و طولانی تر می شود.بنابراین تشخیص سل در کودکان بسیار مهم است و لازم است پزشکان و متخصصان در این باره جدیت و دقت بیشتری داشته باشند.

سل و ایدز

حداقل یک سوم ۳۴ میلیون نفری که به ویروس HIV آلوده هستند، به ویروس TBنیز آلوده اند. به گزارش سازمان بهداشت جهانی از آن جا که سیستم ایمنی مبتلایان به HIV بسیار ضعیف می شود، این بیماران ۲۱ تا ۳۴ برابر دیگران در مقابل ویروس TB آسیب پذیرند.طبق آمارها در سال ۲۰۱۱ حدود ۴۳۰ هزار نفر بر اثر ابتلا به این دو ویروس فوت کردند و علت مرگ ۲۵ درصد مبتلایان بهHIV آلودگی به ویروس سل بود.در سال ۲۰۱۱ یک میلیون مورد جدید از HIV مثبت و ویروس سل در کشورهای مختلف جهان گزارش شد که ۷۹ درصد مبتلایان در کشورهای آفریقایی زندگی می کردند.